Phát triển hệ thống vận tải thủy để giảm chi phí logistics

Chi phí logistics ở Việt Nam chiếm gần 21% tổng GDP, cao hơn so với các nước Đông Nam Á. Để giảm chi phí logistics cần khai thác vận tải đường thủy.TIN LIÊN QUAN

Chi phí logistics chiếm gần 21% tổng GDP

Đường bộ là phương thức vận tải xương sống trong hoạt động vận tải hàng hóa ở nước ta. Theo các con số đã được thống kê được đưa ra tại hội thảo chào làng báo cáo “nâng cao hiệu quả ngành vận tải đường bộ nước ta và Chiến lược phát triển bền vững lâu dài ngành vận tải đường thủy nội địa Việt Nam” của Ngân hàng Thế giới (World Bank) thì năm 2016, vận tải hàng hóa đường bộ chiếm 77% tổng lượng vận chuyển hàng hóa của cả nước.

Đánh giá về mức chi phí logistics, bà Yin Yin Lam, chuyên viên cao cấp ngành giao thông vận tải của World Bank cho biết, tốc độ phát triển ngành logistics tại Việt Nam trong thời điểm vừa mới đây đạt khoảng 14 - 16% với quy mô 40 - 42 tỷ USD/năm.

Dù còn non trẻ, ngành dịch vụ logistics Việt Nam đã có tốc độ tăng trưởng cao, chủ yếu tập trung vào các hoạt động truyền thống cổ truyền như: vận tải, kho bãi và đang từng bước cải cách và phát triển các dịch vụ tích hợp có giá trị gia tăng cao.

Dịch vụ logistics ở Việt Nam có những cải thiện đáng ghi nhận khi tăng 25 bậc trong bảng Chỉ số khả năng quốc gia về logistics, từ vị trí thứ 64 năm 2016 lên vị trí 39 vào khoảng thời gian 2018.

Tuy vậy, chi phí logistics ở Việt Nam còn cao, chiếm gần 21% tổng GDP, cao hơn so với các nước trong cộng đồng các quốc gia khu vực ĐNA (ASEAN), ảnh hưởng tiêu cực đến năng lực cạnh tranh của hoạt động xuất khẩu và làm tăng chi phí hàng hóa tiêu dùng.

Giải thích về chi phí logistics cao, đại diện World Bank cho biết, kết quả khảo sát điều tra hơn 1.400 tài xế Đại lý phân phối xe tải Hino và hơn 150 công ty vận tải hàng hóa đường bộ trên toàn quốc cho thấy, số doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Việt Nam chiếm đa số.

Các doanh nghiệp này chủ yếu sở hữu số lượng nhỏ phương tiện và vận hành theo phương thức vừa là chủ phương tiện, vừa là đơn vị kinh doanh vận tải. Tình trạng phát triển manh mún này phổ biến khắp các vùng miền ở Việt Nam, với số lượng trung bình sở hữu 5 Đại lý phân phối xe tải Hino ở hcm/công ty.

Một trong những nguyên nhân quan trọng làm gia tăng chi phí là sự cạnh tranh khốc liệt trên thị phần quá manh mún dẫn đến làm giảm lợi nhuận biên và tính bền vững lâu dài của ngành vận tải hàng hóa đường bộ. Chi phí vận tải ước tính là 2.775 VND/tấn/km cho tuyến ngắn và 952 VND/tấn/km cho đường dài, với lợi nhuận ước lượng từ 3%-5% đối với doanh nghiệp vận tải nhỏ có ít hơn 10 xe.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp vận tải đang phải chịu 5 loại chi phí gồm: chi phí nhiên liệu, phí cầu đường, chi phí không chính thức, chi phí lãi vay và lương lái xe, tổng cộng chiếm 80% tổng chí phí doanh nghiệp. Điều này dẫn đến tình trạng chi phí logistics của nước ta tăng cao.




Để giảm chi phí logistics cần khai thác vận tải đường thủy. (Ảnh: KT)


Vận tải đường thủy hiệu quả hơn

Trước những tiêu giảm của vận tải đường bộ, nhiều chuyên gia cho rằng, đã đến lúc Việt Nam cần tận dụng hệ thống sông ngòi để phát triển vận tải đường thủy.

Nước ta có bờ biển 3.200km, với 19.000km đường thủy nội địa và 45 tuyến chính được sử dụng để vận chuyển hàng hóa. Với 224 cảng sông và 8.800 bến tàu nổi nhưng hoạt động vận tải đường thủy nội địa của Việt Nam chỉ chiếm 17% tổng sản lượng vận chuyển hàng hóa dù giá vận tải hàng hóa bằng đường thủy hiện chỉ bằng 1/4 vận tải đường bộ, 1/2 đường sắt.

Theo Công ty Tân Cảng TP HCM thuộc Tập đoàn Tân Cảng TP HCM, chi phí vận chuyển hàng hóa bằng xà lan từ các cảng ở đồng bằng Sông Cửu Long đến Cát Lái, TP.HCM giảm khoảng 7% cho mỗi container 40 feet và 20% đối với container 30 feet.

Ông Hoàng Anh Dũng, đại diện World Bank cho rằng, nếu giảm tỷ trọng đầu tư cho hạ tầng đường bộ 2 - 3% sẽ không gây tác động nhiều tới hiệu quả vận tải. Nhưng nếu tăng đầu tư cho vận tải đường thủy ở mức 2 - 3% sẽ mang lại lợi ích kinh tế không hề nhỏ cho quốc gia.

Đồng quan điểm này, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể cho hay, với hệ thống sông ngòi, kênh rạch chẳng chịt ở nước ta lúc bấy giờ, nước ta sẽ rất thuận lợi cho cải tiến và phát triển giao thông vận tải thủy nội địa.

Khai thác tốt vận tải đường thủy sẽ mang về hiệu quả hơn so với đường bộ về kinh tế, môi trường và an toàn giao thông, kéo giảm chi phí vận tải, góp thêm phần kéo giảm chi phí logistics.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng chỉ ra, bây giờ vận tải hàng hóa nội địa bằng đường thủy ven biển ở nước ta còn rất hạn chế, chỉ chiếm gần 39% tổng sản lượng hàng hóa vận chuyển bằng đường biển 3 do chưa xây dựng hệ sinh thái cung ứng kết quả cũng giống như những hạn chế về hạ tầng trong và xung quanh cảng.

Về phía cung, chỉ có một số lượng ít nhà cung cấp dịch vụ vận tải hoạt động trong lĩnh vực vận tải đường thủy ven biển, khiến khách hàng phải chịu các chi phí bổ sung như, phí xử lý hàng hóa tại bến (chiếm gần 50% tổng chi phí vận tải đường thủy ven biển). Bên cạnh đó, vận chuyển hàng hóa đóng container bằng xà lan còn giảm bớt do công suất các con phố thủy còn thấp và chỉ cung cấp được các tàu có kích thước nhỏ.

Trên 50% hệ thống cảng đường thủy nội địa trên toàn quốc là cảng loại 3, chỉ có thể phân phối các tàu có tải trọng 100 - 300 DWT. Chính điều đó đã hạn chế đầu tư từ khoanh vùng tư nhân vào cải thiện thiết kế kiến thiết xà lan, sâu sát năng lực tải container của tàu và duy trì số lượng ít các cảng hàng container có đủ trang thiết bị xử lý hàng hóa phù hợp tại các cảng sông.
Ánh Phương (VOV)

 >>> Nguồn: Trở nên tân tiến hệ thống vận tải hàng hải để giảm bớt chi phí logistics